Akciğerdeki hacim azaltıcı uygulamalar (LVRS); amfizem gibi hastalıklar nedeniyle hasar alarak işlev yeteneğini kaybeden akciğer dokusunu çıkarmak için gerçekleştirilen bir prosedürdür. Seçilmiş hastalardaki nefes alıp verme kabiliyeti, akciğer kapasitesi ve yaşam kalitesi bu prosedür sonucu iyileştirilebilir.
Akciğerde Hacim Azaltıcı Tedavi Nedir?
Akciğer hacim azaltma ameliyatı; bir çeşit KOAH türü olan şiddetli amfizemi tedavi etmek ve nefes darlığı, nefes alma güçlüğü gibi şikayetleri ortadan kaldırmak için uygulanır. Bu tür hastalarda akciğer dokuları arasında sıkışıp kalan hava, nefes alıp verme görevinin aksamasına neden olarak diğer sağlıklı dokulara zarar verir. Sonuç olarak rutin işler sırasında zorlanmaya ve genel hayat kalitesinde düşmeye neden olur, ayrıca göğüs ağrısına yol açar. İlerleme eğilimindeki bu tür vakaların tedavisinde hacim azaltıcı prosedürler uygulanabilir.
Hastalıktan etkilenen kötü ve işlevsiz alanın çıkarılması, geriye kalan sağlıklı dokuların daha iyi çalışmasına yardımcı olarak hastadaki semptomların giderilmesini sağlayabilir. Bu prosedür, sıkışma sonucu aşırı şişen akciğer boyutlarının küçültülmesine ve kalan sağlıklı dokuların genişlemesine yardımcı olur. Ayrıca günlük aktivite yeteneğini iyileştirerek yaşam kalitesini ve beklentisini artırır.
Kimler Prosedür için Uygundur?
Akciğerde hacim azaltıcı tedavi; belirli kişilerde akciğer kapasitesini ve solunum kabiliyetini iyileştirebilir. Ancak ameliyattaki başarı oranı hastalıklı dokunun büyüklüğü, yeri, yayılımı gibi faktörlerin yanı sıra kişinin ameliyat toleransına da bağlıdır. Bu nedenle tedavinin riskleri ve faydaları 4 alt hasta grubuna göre incelenebilir:
1.Grup
Üst lob amfizemi ve düşük egzersiz kapasitesi olan hastalardır. Bu gruptaki hastaların yaşam beklentisinin tedavi sonucu artması yüksek ihtimaldir, ayrıca tedaviden sonra akciğer fonksiyonlarında daha etkili bir iyileşme gözlenir. Diğer hasta gruplarına kıyasla ameliyattan en çok fayda sağlayan gruptur.
2.Grup
Üst lob amfizemi ve yüksek egzersiz kapasitesi olan hastalardır. Tedaviden sonra akciğer fonksiyonlarının iyileşme ihtimali oldukça yüksektir.
3.Grup
Yaygın amfizemi ve düşük egzersiz kapasitesi olan gruptur. Hastaların yaşam beklentisi ve fonksiyonlardaki iyileşme ihtimali ortalamadır.
4.Grup
Yayılmış amfizemi ve yüksek egzersiz kapasitesi olan en riskli gruptur. Bu hastaların tedaviden sonra daha iyi bir sağkalım oranına sahip olması beklenmeyebilir. Genellikle ameliyattan herhangi bir fayda görülmez.
Genel olarak 1. grup hastalar, ameliyat için en uygun adaylardır ancak hasta seçimi uzman hekimin uyguladığı testler ve tetkikler yardımıyla yapılır. Kişinin ameliyat ve egzersiz toleransı gibi durumlar göz önünde bulundurularak farklı tedaviler tercih edilebilir. Bu nedenle sizin için en doğru ve etkili tedaviyi olmak adına uzman cerraha başvurmanız gerekir.
Ameliyat Öncesi Gereken Tetkikler
LVRS için ideal aday olan hastaların operasyondan önce bir takım testlerden geçmesi gerekir, böylece ameliyata uygunluk durumu kesin olarak tespit edilebilir. İhtiyaca göre uzman cerrah aşağıdaki test ve tetkikleri isteyebilir:
- Göğüs filmi
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Solunum fonksiyon testleri
- Yürüyüş testi
- Bilgisayarlı Tomografi (BT)
- Kardiyopulmoner egzersiz testleri
- Arteriyel kan gazı analizi
- Oksijen titrasyon testi
- Kardiyak stres testi
- Pulmonolojik konsültasyon
Prosedür Süreci
Akciğerde volüm azaltma ameliyatı ile akciğerlerdeki sağlıksız bölümler çıkarılır ve kalan sağlıklı dokuların daha iyi çalışması, böylece nefesin daha rahat hale getirilmesi amaçlanır. Rutin kontrol ve testler sonucu ameliyat uygunluğu belirlenen hastalarda prosedür sürecine geçilebilir.
Operasyon, minimal invaziv bir uygulamadır ve genellikle hasta göğsünde açılan minik kesilerden yapılır. Bu kesilerden içeri gönderilen ekipmanlar ve kameralı bir sistem yardımıyla tedavi edilen hastada iyileşme de daha hızlı olur. Ancak hastalığın yayılımına ve kişinin genel sağlık durumuna göre açık operasyon da tercih edilebilir.
Sternotomi
Genel anestezi altında uygulanan bu yaklaşım sırasında göğüs kemiği kesilir ve göğüs ön kısmı yukarıdan aşağı doğru açılır, böylece her iki akciğere de aynı anda müdahale edilebilir. Diğer yönteme göre ameliyat sonrası iyileşme süresi uzun, hasta konforu ise daha düşüktür. Ayrıca kişinin daha uzun süre gözetim altında tutulması önerilir.
Torakoskopi
Sıklıkla tercih edilen minimal invaziv tekniktir ve göğsün iki tarafından yapılan 3-5 minik kesiden gerçekleştirilir. Video yardımlı torakoskopik cerrahi (VATS) olarak da adlandırılan uygulama sırasında cerrah, göğüs içine ucunda kamera bulunan bir videokoskopun yanı sıra kesici ve yakalayıcı ekipmanlar gönderir. Bu ekipmanlar yardımıyla akciğerdeki hastalıklı dokuyu keser ve açılan minik kesilerden dışarı alır. Daha sonra zımba yardımıyla gerekli bölgeleri kapatarak işlemi tamamlar. Genellikle 1-2 saat süren uygulama sonunda iyileşme hızı çok daha hızlı, hasta konforu ise yüksektir. Kişi kısa süreli müşahade sonrası taburcu edilebilir.
Ameliyat Sonrası İyileşme
Uygulama sonrası iyileşme sıklıkla tercih edilen yönteme ve kişideki ameliyat toleransına göre değişiklik gösterir. Operasyon sonunda 4 ila 10 günlük bir hastane yatışı gerekebilir, değerleri normale dönen kişiler taburcu edilebilir. Hasta şikayetleri günden güne iyileşir fakat öksürük, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi semptomların tamamen geçmesi birkaç ay sürebilir. Bu sırada kişinin varsa sigara içme alışkanlığını sürdürmemesi, hekim önerisiyle hafif egzersizlere başlaması ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemesi de iyileşme hızını yakından etkiler.
Genel olarak hacim azaltıcı tedavilerle akciğer fonksiyonlarının iyileştirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması mümkündür. Ancak kişisel ihtiyaçlara ve hastalık durumuna bağlı olarak en doğru tedaviyi görmek adına, mutlaka uzman cerraha danışmanız gerekir.