Günlük hayatımıza içerisinde maruz kaldığımız çok sayıda zararlı madde var. Bunlardan bazıları çok ciddi etkilere sahip değilken, bazıları ise insan sağlığı açısından ciddi tehdit oluşturabilir. İşte ciddi tehdit oluşturabilecek olan bu maddelerden biri de asbesttir.
Günümüzde hemen hemen tüm alanlarda kullanılan bir madde olan asbest, gerekli önlemlerin alınmaması durumunda ciddi sorunlara yol açabilir. Peki asbest nedir ve ne kadar tehlikelidir? Etkilerinden korunmak için ne gibi önlemler almak gerekir? Tüm merak edilenleri bu yazımızda sizler için bir araya getirdik...
Asbest Nedir?
Asbest, en iyi yalıtım malzemesi olarak bilinir ve lifsel yapıdaki bir mineraldir. Bugün 3000’den fazla alanda kullanılmakta olan asbest, doğal olarak oluşur.
Isıya karşı çok yüksek bir direnci olan asbest, gerilme kuvveti bakımından da oldukça güçlüdür. Kumaşın yapısına katılarak yangından koruyucu yeleklerin üretiminde kullanılabileceği gibi, çimento içerisine katılarak bina yalıtımlarında kullanılır.
İnsan sağlığı açısından çok ciddi zararları olabileceği için günümüzde 50’den fazla ülke tarafından yasaklanmıştır. Krizotil, amosit, tremolit, krokidolit, aktinolit ve antofilit olmak üzere 6 farklı türde asbest bulunur.
Solunum ya da içme suyu yoluyla vücuda giren asbest, en başta kanser olmak üzere çok çeşitli hastalıklara neden olabilir. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından yayınlanmış olan kanserojen maddeler listesinde 1. grupta yer almıştır.
Çok farklı alanlarda yaygın olarak kullanıldığı için mesleki maruziyet üst düzeydedir. Bu sebeple pek çok ülkede bununla ilgili yönetmelikler yayınlanmıştır.
Ülkemizde de “Asbestle Çalışmalarda Güvenlik ve Sağlık Önlemleri Hakkında Yönetmelik” isimli bir yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelik içerisinde asbest maruziyetinin engellenmesi adına alınacak önlemler belirtilmiştir. Peki asbest maruziyeti ne kadar tehlikelidir ve hangi hastalıklara sebep olabilir?
Asbest Ne Kadar Tehlikelidir?
Asbest maruziyeti konusunda kanser başta olmak üzere geniş bir hastalık yelpazesi bulunur. Çalışanlar asbeste en çok tadilat ya da yıkım esnasında maruz kalır. Çünkü yıkıl esnasında asbest lifleri ortaya çıkar ve çok uzun süre havada asılı kalabilirler. Asbest maruziyetinin insanın sağlığına verebileceği zararları ve ortaya çıkabilecek hastalıkları şu şekilde listelemek mümkün:
- Akciğer zarlarında yaralar oluşabilir ve bu yaralar akciğerlerin sertleşmesine neden olur. Bu hastalığına Asbestoz adı verilmektedir.
- Asbest bulunan ortamlarda nefes alıp vermek akciğerlere zarar verir.
- Cilde temas etmesi durumunda yaralar oluşabilir.
- Akciğer zarı ve karın zarı kanseri olarak bilinen Mezotelyomada hastalığı ortaya çıkabilir. Kendisini nefes darlığı ile gösteren bu hastalık, tomografi ya da akciğer röntgeni ile teşhis edilebilir. Eğer teşhis erken konduysa ve erken cerrahi müdahale gerçekleştiyse sorun çözülebilir fakat ilerleyen seviyelerde ölüme götürebilecek olan bir hastalıktır.
- Asbeste maruz kaldıktan 10 yıl, hatta 20 yıl sonra bile hastalıklar ortaya çıkabilir.
- Eklemlerde kireçlenmeler ortaya çıkabilir.
- Akciğer zarları arası su toplayabilir, akciğer zarında kalınlaşma meydana gelebilir ve akciğer yapısında doku tahribatı oluşabilir.
- Uzun süre asbeste maruz kalanlar ve sigara içen insanlar için hastalıklara yakalanma riski çok daha büyüktür.
- Gırtlak kanseri, akciğer kanseri ve sindirim sistemi kanserleri meydana gelebilir.
Asbestin insan sağlığı açısından ne kadar zararlı olduğunu anlamak için yukarıdaki listeye bakmak yeterlidir. Bu yüzden asbeste maruz kalınma ihtimali bulunan ortamlarda mutlaka gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.
Asbestin Zararlarından Korunmak İçin Yapılabilecekler
Asbest her ne kadar çok zararlı bir madde olsa da, zararlı etkilerinden kurtulmak adına alınabilecek önlemler elbette var. Bu önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- İşçilerin asbestin bulunduğu ortamlarda, asbestten korunmak için tüm güvenlik önlemlerini almış olmaları ve bu konuda bilinçli davranmaları gerekir.
- İşçilerin asbestin neden olabileceği hastalıklar konusunda bilgilendirilmesi, alacakları önlemlerin farkında olmaları açısından önem taşımaktadır.
- Asbestin yoğun olarak bulunduğu bölgelerde yerleşime izin verilmemeli ve buralarda bulunacak kişiler solunum maskeleri kullanmalıdır.
Eğer tüm bu önlemler alınırsa, asbestin ortaya çıkarabileceği olumsuz etkiler minimize edilebilir. Aynı zamanda asbeste maruz kalan kişilerin düzenli olarak gerekli tetkik ve kontrolleri yaptırmaları da büyük önem taşımaktadır.