Göğüs duvarında gelişen deformiteler, göğsün anormal şekilde gelişmesine ve fiziksel görünümün bozulmasına neden olan durumlardır. Ayrıca göğüste oluşan şekil bozukluğu akciğerlerde fonksiyon kaybına da yol açabilir. Bu nedenle bu deformitelerin ortadan kaldırılması, hastanın sağlığına kavuşması açısından önemlidir.
Göğüs Duvarı Deformiteleri Çeşitleri Nelerdir?
Doğumsal göğüs duvarı deformitelerinin pek çok çeşidi vardır. Bunlar arasında pektus ekskavatum (kunduracı göğsü) ile pektus karinatum (güvercin göğsü) en yaygın olarak gelişen durumlardır. Kunduracı göğsü, güvercin göğsüne göre biraz daha fazla gözlenir. Diğer deformiteler arasında ise jeune sendromu, pectus arkuatum, kaburga ile göğüs kemiği rahatsızlıkları yer alır.
Kunduracı Göğsü: Halk arasında kunduracı göğsü olarak bilinen bu hastalık tıp dilinde pectus excavatum olarak adlandırılır. Göğsün batık ya da içe doğru oyuk şekilde görünmesine neden olan bu sorun, doğuştan kaynaklanan bir deformitedir ve sıklıkla çocuklarda gelişir.
Oluşma nedeni tam olarak bilinmeyen kunduracı göğsünün genellikle aile geçmişinde aynı hastalık bulunan bireylerde geliştiği gözlenmiştir. Ayrıca erkeklerde görülme oranı kadınlara göre 3 ila 5 kat daha fazladır. Kunduracı göğsü kifoz ve marfan sendromu, skolyoz gibi bağ dokusu problemlerinden kaynaklanabilir ve deformite genellikle çocuk yaşta gözle görülür hale gelir. Zaman içinde ise daha şiddetli boyutlara ulaşır.
Kunduracı göğsü olan çocuklarda nefes darlığı, göğüs ağrısı ve çabuk yorulma gibi belirtiler ortaya çıkar. Kimi çocuklarda ise hastalık herhangi bir semptom vermeden gelişir.
Güvercin Göğsü: Güvercin göğsü; tıp dilinde pectus carinatum olarak bilinen, kaburgaların sternuma bağlanmasını sağlayan kıkırdakta anormal ve oransız büyüme ile meydana gelen bir hastalıktır. Bunun sonucunda sternum dışarıya doğru çıkar ve göğüs duvarı düz büyümek yerine öne doğru gelişir. Kunduracı göğsüne göre daha az gözlenen güvercin göğsü; skolyoz, kalp hastalığı, kifoz, kas ve iskelet sistemi kusurlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir. Sonuç olarak göğsün bir tarafı diğer taraftan daha fazla büyür ve göğüs asimetrisi meydana gelir.
Güvercin göğsünün neden olduğu tam olarak bilinmemektedir ve hastalıktan etkilenen bireylerde aile öyküsünün önemli olduğu bilinir. Erkeklerde kadınlara göre daha sık ortaya çıkar ve belirtiler kunduracı göğsüne göre daha geç yaşta fark edilir. Çocuk büyüdükçe şikayet ve semptomlarda artış gözlenir. En yaygın şikayetler ise nefes darlığı, göğüs ağrısı ve çabuk yorulma gibi semptomlardır.
Göğüs Duvarı Deformitelerinde Tanı Yöntemleri
Doğuştan gelen göğüs duvarı deformitelerinin çoğu henüz 1 yaşına gelmemiş çocuklarda aile tarafından fark edilir. Çocuklardaki şikayetler genellikle hastalığın ilk evreleri olduğu için nefes darlığı ve göğüs ağrısı ile sınırlıdır, semptomlar yaşla birlikte ilerleme gösterir. Bazı hastalarda belirtiler yetişkin yaşa kadar gözlenmez. İleri yaştaki hastalarda, göğüs ön duvarında ağrı ile kalp çarpıntısı gibi şikayetler gözlenir.
Göğüs duvarının anormal şekilde içe veya dışarı doğru gelişmesi ile karakterize olan bu hastalıklar, gözle görülür boyutta olur. Net bir tanının konması için akciğer grafisi ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tekniklerinin yanı sıra; EKO, EKG, solunum testlerinin yapılması gerekir.
Göğüs Duvarı Deformitelerinde Tedavi
Göğüs duvarı deformitelerinde tek bir tedavi yoktur, aksine her hastalığın farklı cerrahi tedavi yöntemleri bulunur. Cerrahi operasyonlar hastalığın boyutu ve hastanın genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak kararlaştırılır, açık veya kapalı prosedürlerle uygulanabilir.
Genellikle açık ameliyatlar uygulansa da, son yıllarda daha az yara izi ve yatış süresi isteyen kapalı ameliyatlar ön plana çıkmıştır. Ayrıca kimi hastalarda ameliyatsız tedavi yöntemleri de uygulanabilir.
Kunduracı Göğsü Tedavisi
Kunduracı göğsünde ameliyatsız vacuum bell yöntemi ile çeşitli cerrahi prosedürler uygulanabilir. Bu durum hasta için hayati tehlike oluşturmaz ve cerrahi operasyon isteğe bağlı olarak gerçekleştirilir. Göğüs duvarının onarılması ve yeniden yapılandırılması şeklinde uygulanan operasyonların ergenlik çağı sonrasında yapılması önerilir. Bu zamana kadar hastanın büyüme evresi sonlanmış olur ve ameliyat başarı oranı artar. Çok küçük çocuklarda ameliyat olsa bile deformite tekrarlayabilir, bu nedenle ameliyat önerilmez.
Ravitch prosedürü ile Nuss uygulaması, tercih edilen 2 farklı ameliyat türüdür. Her iki prosedür de genel anestezi altında uygulanır ve yaklaşık 1 hafta hastanede yatış gerektirir.
Hastanın yaşı ile sağlık durumu hangi yöntemin tercih edileceğini etkiler. Ravitch operasyonu açık onarımdır ve göğsün ortasından yapılan bir kesi ile hasta göğsünün normal pozisyona getirilmesini kapsar. Nuss operasyonunda ise göğüs duvarına paslanmaz çubuk yerleştirişmesi ile gerçekleştirilir. Bu çubuk endoskop altında kolun altından kesi atılarak sabitlenir ve göğüs duvarının normal konumda tutulmasını sağlar.
Vacuum Bell yöntemi ise ameliyat gerektirmeden uygulanır. Gerekli görüntüleme yöntemleri sonrasında doktor önerisi ile uygulanan bu yöntem, göğüs kafesini öne itmek için vakum cihazı kullanarak tamamlanır.
Güvercin Göğsü Tedavisi
Bu tip hastalıkların tedavisi göğüs duvarının gerilmesi ile gerçekleştirilir. Göğüs duvarının gerilemesi ya da düzleşmesi için sternuma kuvvet uygulayan bir korse takmak gerekir. Korse tedavisi deformite gözlenen çocuklarda uygulanan bir tedavi yöntemidir ve genellikle ergenliğe kadar çocuklarda oldukça iyi sonuç gösterir.
Ancak korse kullanımında doktor önerilerini uygulamak ve gece gündüz olmak üzere 1 yıla kadar takmak gerekebilir, kimi hastalarda korse tedavisi birkaç ay sürerken kimilerinde 1 yıldan fazla devam ettirilebilir. Dolayısıyla tedavi süreci hastadan hastaya farklılık gösterir.
Küçük çocuklar çoğunlukla gençlere göre daha kısa sürede iyileşir, ancak ergenlik döneminde hastalık tekrarlayabilir. Bu durumda cerrahi operasyon uygulamasına geçiş yapılır.
Ameliyat her hasta için gerekli değildir, ancak korse tedavisinin yeterli gelmediği durumlarda tercih edilir. Göğüs ortasından yatay bir kesi açılarak anormal kıkırdakların çıkarılması ve sternumun aşağı itilmesi ile tamamlanan ameliyat, birkaç saat sürer.
Bazı hastalarda sternumda yer yer kırılmalar gerekebilir ve metal göğüs desteği kullanılabilir. Bu tip hastalarda da ameliyatın süresi, yöntemi ve tercihi hasta yaşı ile hastalık ilerlemesine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Özetle doğuştan gelen göğüs deformitelerinde farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. En doğru tedavinin tercih edilmesi için uzman hekim önerilerini dikkate almak gerekir.