Akciğer kanserinde evreleme hastalığın seyri ve uygulanacak tedavi yönteminin belirlenmesi açısından son derece önemlidir ve mutlaka yapılması gerekir.
1. Küçük hücreli akciğer kanseri sınırlı ve yaygın evre olmak üzere 2 evrede incelenir;
Sınırlı evre; küçük hücreli akciğer kanserinde hastalık göğsün tek bir tarafı ile sınırlıdır, karşı akciğere veya diğer organlara yayılım yoktur.
Yaygın evre; küçük hücreli akciğer kanserinde hastalık, akciğer dışı diğer organlara ya da karşı akciğere metastaz yapmıştır.
Küçük hücreli akciğer kanserinde sınırlı ve yaygın evrelerde tedavi farklıdır ve bu olgularda;
- Beyin tomografisi ya da beyin MR’ı
- Üst batın Tomografisi
- PET-CT
2. Küçük hücreli dışı akciğer kanserinin erken evrelerinde cerrahi tedavi sağ kalım üzerine en etkili tedavi modalitesi olduğuu için çok detaylı evrelemek lazım.
Akciğer kanserinde evreleme TNM sistemine göre yapılır.
T ile tümör boyutu, tümörün komşu doku ve organlarla ilişkisi, tümörün bronkoskopik görünümü gibi birçok özelliği tanımlanırken.
N tümöre ait bölgesel veya uzak lenf bezlerindeki metastaz varlığını ya da yokluğunu tanımlar.
M uzak organ metastazları ile ilişkili olup, M0 olgularında metastaz yoktur.
Akciğer kanserinde evreleme non-invazif yöntemler (Görüntüleme yöntemleri)
- Bilgisayarlı Tomografi
- Beyin MR
- USG
- PET-CT: PET-CT ile akciğer kanserinin göğüs içerisindeki lenf bezlerine ve varsa göğüs veya akciğerler dışındaki diğer bölge ve organlara yayılımı saptanabilir. Sadece beyin tutulumu zayıf. Birde bazı kanser tiplerinde PET tutulumu zayıftır ve ya yoktur.
Akciğer kanserinde evreleme non-invazif yöntemler
Minimal invazif yöntemler
- Bronkoskopi
- EBUS ; Endobronşiyal ultrasonografi
- EUS: Endoskopik ultrasonografi
İnvazif yöntemler
- Bronkoskopi
- Video mediastinoskopi
- Torakoskopi (VATS)
- Mediastinotomi
- Supraklavikuler biopsi
- Plevral sıvı örneklemesi veya biyopsi
Not: Burada dikkat edilmesi gereken ana nokta PET-CT tutulum saptananlenf bezleri ve ya kanser olma ihtimali olan yerlerde mutlaka biyopsi yapmak lazım. Çünkü ülkemizde sık rastlanılantüberküloz, diğer enfeksiyon hastalıkları vesarkoidoz gibi kanser dışı hastalıklarda da PET-CT de pozitiflik saptanabilir.
Biyopsi yapılmadan karar verilmesi hastanın tedavisinin yanlış yola girmesine neden olabilir.N2 )mediasten lenf nodları) yani soluk borusu üzerinde büyük ve PET tutulumu olan lenf bezlerinden biyopsi yapmak gerekiyor. Bu lenf bezlerine hastaya en az zarar veren yöntemi seçerek yapmak lazım.
Onun için ilk tercih endobronşiyal ultrasonografidir (EBUS) yada Endo özefagial ultrasonografidir (EUS). Endobronşiyal ultrasonografi hastaneye yatış gerektirmeyen ayaktan yapılabilen ve güvenli bir bronkoskopik yöntemdir. Bu yöntemle doğru bir akciğer kanserinde evreleme yapılma olasılığı % 85-90’ın üzerindedir.
Eğer bunlardan sonuç alınmaz ise daha invazif yöntemler yani cerrahi evreleme yöntemleri olan video mediastinoskopi veya torakoskopi (VATS) gibi yöntemlere başvurulur. Cerrahi evreleme yöntemleri genel anestezi altında yapılıyor ve bol örnekleme yapılıyor.