Kronik bronşit sigara kullanımı ve kirli havaya bağlı gelişen oldukça ciddi bir hastalıktır. Akciğer bronşlarının iltihaplanması ile gelişen bu hastalık sağlıksız yaşam koşullarının gelişmesine neden olur ve kısa sürede tedavi edilmelidir. Peki kronik bronşit nedir, neden olur, nasıl tedavi edilir? İşte cevaplar.
Kronik Bronşit Nedir?
Bronşit, akciğerlerdeki hava dolu bronşiyal tüp iç yüzeylerindeki iltihaplanmayla ortaya çıkan ve genellikle kış aylarında yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Bronşitin akut ve kronik olmak üzere iki çeşidi vardır.
Akut bronşit, soğuk algınlığı ve solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişir. Kronik bronşit ise daha ciddi durumlarda görülür ve bronşların içindeki iltihabın sürekli olduğu durumlara karşılık gelir.
Uzun süredir sigara kullanan kişilerde KOAH öncesinde yaygın olarak görülen kronik bronşit, akut bronşitten farklıdır. Akut bronşit genellikle 10 gün içinde tedavi edilir, kronik bronşit ise tekrarlayan nöbetler halinde devam eder ve vücutta kalıcı hasar bırakabilir. Akut bronşitin aksine, kronik bronşit hayati önem taşır ve bu nedenle tedavi gerektirir.
Kronik Bronşit Belirtileri Nelerdir?
Kronik bronşit genellikle en az 3 ay süren öksürük ve balgam varlığında değerlendirilir. Enfeksiyona bağlı olmayan bu hastalık bulaşıcı değildir ve akut bronşitteki belirtilere benzer belirtiler gösterir:
- Öksürük
- Beyaz, sarı, grimtrak veya yeşil renkli balgam
- Nefes darlığı
- Boğaz ağrısı
- Sinüslerde tıkanıklık
- Burun akıntısı
- Hırıltılı nefes alıp verme
- Halsizlik
- Ateş ve titreme
- Göğüs bölgesinde rahatsızlık hissi ve sertlik
Kronik bronşitte akut bronşit belirtilerinden farklı olarak şunlar da görülür:
- Ayak bileklerinde şişlik
- Sigara dumanı olan ortamda ve egzersiz sırasında kötüleşen öksürük
- Soğuk havalarda artan öksürük
- Gece yatarken tıkanıklık ve öksürükte artma
- Kaslarda güç kaybı
- Kilo kaybı
Kronik Bronşit Neden Olur?
Kronik bronşit gelişiminden ardışık 2 yılda 3 ay kadar süren yoğun öksürük ve mukus durumunda bahsedilebilir. Hastalığın en yaygın nedeni sigara kullanımıdır. Ayrıca KOAH hastalarında da yaygın olarak görülür. 45 yaştan büyük insanlarda gençlere göre daha fazla karşılaşılır. Hastalığın diğer yaygın nedenleri şunlardır:
- Endüstriyel toz ve duman yutma
- Hava kirliliği
- Kistik fibroz
- Kronik astım
- Kronik akciğer enfeksiyonları
Tetkik Yöntemleri
İlk başlarda kronik bronşiti diğer soğuk algınlığı hastalıklarından ayırt etmek biraz zor olabilir. Bu nedenle kronik bronşit teşhisinde öncelikle doktorlar tarafından önerilen testlerin yapılması gerekir. Kronik bronşitte yapılan testlerin bazıları şunlardır:
- Göğüs Röntgeni: Öksürüğü açıklamak ve altında yatan nedeni doğru tespit etmek için göğüs filmi çekilir. Hasta hikayesinde sigara içme durumu önem taşır.
- Balgam Testi: Akciğerlerden öksürülen mukus balgam olarak adlandırılır. Antibiyotik tedavisinin yeterli olup olmadığının anlaşılması için ve alerjik reaksiyonları ölçme amacıyla balgam testi uygulanır.
- Pulmoner Fonksiyon Testi: Akciğerlerden atılan havanın hızı ve akciğerin hava alma seviyesi solunum testleriyle ölçülür. Astım ve amfizem gibi hastalıkların varlığı da aynı testle belirlenir.
Kronik Bronşit Tedavisi
Kronik bronşit evde tek başına tedavi edilemeyen bir hastalıktır, bu nedenle belirtilerin uzun süre devam ettiği durumlarda acil olarak uzman hekime başvurulması gerekir. Hastalık teşhisinin tamamlanmasından sonra tedavi süreci başlatılır.
İlaç Tedavisi: İlk olarak hastaya, hastalığın ilerleme durumuna göre bronşit önleyici ilaç tedavisi uygulanır. Antibiyotikler akciğer enfeksiyonlarına iyi gelse de, kandaki oksijen miktarı düşük olan ve solunum yetmezliği bulunan hastalarda yeterli olmaz. Bazı durumlarda öksürüğü bastırmak için öksürük ilaçları kullanılabilir. Ayrıca kronik bronşite ek olarak alerji ve astım gibi hastalıklar da varsa, akciğer iltihaplanmalarını azaltmak için başka ilaçlar önerilebilir.
Terapi: Kronik bronşit varlığında solunum terapisi uygulanır ve bu sayede hastanın daha rahat nefes alması sağlanır. Terapi sürecinde nasıl nefes alıp verilmesi gerektiğine dair egzersiz programı oluşturulur.
Oksijen Tedavisi: Kandaki oksijen seviyesi düşük olan hastalara, yeterli oksijeni sağlamak için oksijen tedavisi uygulanır. Bu şekilde hava yoluyla daha fazla oksijen alımı sağlanır ve hayati fonksiyonlar tehlikeye girmez.
Bunların yanı sıra, kronik bronşit tedavisinde hayat standartlarında yapılacak iyileştirmeler de tedavilerin işe yaramasında oldukça etkilidir. Bu iyileştirmeler şu şekilde listelenir:
- Gün içinde bol su içmek
- Sigara ve benzeri tütün ürünlerini bırakmak
- Kirli, pis, dumanlı, nemsiz ve tozlu ortamlardan kaçınmak
- İçinde bulunan odayı düzenli olarak havalandırmak ve oda içindeki nem oranını korumak
- Bağışıklık sistemine destek olan bir diyet uygulamak
- Düzenli egzersiz ve doğa yürüyüşleri yaparak ciğerlere temiz hava almak
- Elleri sık sık yıkamak
Kronik bronşit uzman hekim kontrolü altında tedavi edilebilir. Bunun için kronik bronşitten şüphelenilmesi durumunda ilk olarak yapılması gereken şey doktora başvurmaktır.