Şehirlerdeki hava kirliliği, sigara kullanımı, sağlıksız beslenme ya da çeşitli kimyasallara maruz kalma gibi durumlar, kanser riskini tetikler. Ortaya çıkabilecek kanser türlerinden biri de küçük hücreli akciğer kanseridir. Küçük hücreli akciğer kanseri erken teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Küçük Hücreleri Akciğer Kanseri Nedir?
Akciğer hücrelerinin anormal hale gelmesi ve kontrolsüz şekilde büyümesi ile akciğer kanseri ortaya çıkar. Eğer gelişen kanser hücrelerinin sayısı artmaya başlarsa, bu durum hücrelerin tümör şeklini alması ve vücudun farklı bölgelerine yayılması da mümkündür. Küçük hücreli akciğer kanserinin oluşumu büyük ölçüde sigara kullanımına bağlıdır. Ayrıca asbest ya da radon gibi bazı kimyasallara uzun süre maruz kalmak da kanser gelişimine neden olabilir. Küçük hücreli akciğer kanserinin kitle olarak saptandığı bölgeler genellikle göğüs boşluğu ya da havayolu mukozalarıdır.
Küçük Hücreleri Akciğer Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Diyafram yırtılmaları, sert darbelere ve kalıtsal faktörlere bağlı gelişebilmekle birlikte tanılamanın zor olduğu sorunlardır. Herhangi bir belirti vermeden sinsi şekilde ilerleyen diyafram yırtıkları, rüptür olarak da adlandırılır ve hastada ciddi komplikasyonlara neden olur.
Erken veya geç dönemde saptanan bu sorunlar genellikle künt travmalar nedeniyle gelişir. Diyafram bölgesine alınan sert ve şiddetli fiziksel darbeler bölgede ani basınç değişikliğine yol açar ve sonuç olarak diyafram kasında yırtık oluşturur.
Motorlu taşıt kazaları ve yüksek yerden düşme gibi yüksek enerjili travmalar diyaframa büyük hasar verir, dolayısıyla solunum fonksiyonunun bozulmasına yol açar.
Diyaframdaki ani basınç değişimleri özellikle sol diyaframı etkiler, bunun sebeplerinden biri karaciğerin sağ diyafram üzerinde koruyucu etkisinin bulunmasıdır. Sert darbelerde karaciğer kuvveti bir miktar emer ve dağıtır, bu da diyaframın sağ tarafındaki yırtılma riskini azaltır. Her iki taraf için farklı yırtılma oranlarından bahsedilse de ani darbeler diyaframın herhangi bir yerinde rüptüre neden olabilir.
Küçük Hücreleri Akciğer Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Küçük hücreli akciğer kanseri ilk dönemlerde herhangi bir belirti vermez. Eğer belirtiler ortaya çıkıyorsa, bu durum kanserin vücudun diğer bölgelerine de yayıldığını gösterir. Kanser ne kadar büyüdü ve ne kadar geniş bir bölgeye yayıldıysa, belirtiler de o kadar şiddetli olur. Söz konusu belirtileri şu şekilde listelemek mümkün:
- Yüzeysel ya da kısa şekilde soluk alıp verme,
- kanla karışık balgam
- Hırıltılı nefes alıp verme,
- Göğüs ağrısı ya da göğüste rahatsızlık hissi,
- Ani iştah ve hızlı kilo kaybı,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Öksürüğün kalıcı hale gelmesi ya da sesin kısılması,
Söz konusu belirtiler her zaman küçük hücreli akciğer kanseri nedeniyle değil, bazen başka sebeplere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Bu yüzden bu belirtilerden yalnızca bir tanesi bile ortaya çıktığı zaman erken teşhis ve tedavi için bir doktora görünmekte fayda bulunur.
Küçük Hücreli Akciğer Kanserinde Kimler Risk Grubunda Yer Alır?
Küçük hücreli akciğer kanserinde en temel risk faktörü sigara kullanımıdır. Fakat bazen aile öyküsü ya da yaş gibi bazı faktörler de küçük hücreli akciğer kanserine neden olabilir. Hayatı boyunca hiç sigara içmemiş olan kişilerin küçük hücreli akciğer kanserine yakalanma riski düşüktür. Küçük hücreli akciğer kanserinde diğer risk faktörlerini ise şu şekilde listeleyebiliriz:
- Sigara içilen bir ortamda bulunmak, sigara içmeyen kişiler için pasif içicilik anlamına gelir. Akciğer kanseri için ciddi bir risk faktörüdür.
- Maden, imalathane, tersane ya da tekstil tesisleri gibi alanlarda çalışan ve asbeste maruz kalan kişiler için küçük hücreli akciğer kanserine yakalanma ihtimali yüksektir.
- Uranyum gibi radyoaktif maddeler, arsenik, nikel bileşikleri, hardal gazı, berilyum, kadmiyum, krom ve kömür ürünleri ve klorometil eter gibi kimyasallar ya da dizel egzoz kanserojen maddelerdir.
- Yoğun trafik olan ya da hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgeler küçük hücreli akciğer kanseri riski yaratır.
Dolayısıyla kişilerin küçük hücreli akciğer kanseri riskini minimuma indirmek için kesinlikle tütünden uzak durması gerekir. Aynı şekilde kimyasallardan uzak durmak ya da maruziyeti azaltmak önemlidir. Tüm bunlara ek olarak kişilerin sağlıklı beslenmesi, sebze ve meyve tüketimine ağırlık vermesi önem taşır.
Küçük Hücreli Akciğer Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Küçük hücreli akciğer kanseri genellikle iki evreye ayrılır. Bu evreler ise şu şekilde tanımlanmıştır:
- Kanserin göğsün bir kısmında sınırlı kalması ve lenf nodlarının de etkilenmiş olabileceği durumlar erken evre olarak tanımlanır.
- Kanserin diğer akciğeri de etkilediği ve göğsün büyük kısmına yayıldığı, aynı zamanda vücudun çeşitli bölgeleri ile birlikte lenf nodlarını da ele geçirdiği durumlar ileri evre olarak tanımlanır.
Eğer kanserli hücreler akciğeri çevreleyen sıvının içerisinde görülüyorsa, kanser artık çok ileri seviyededir ve tedavi edilemez.
Küçük Hücreli Akciğer Kanserinin Tanısı Nasıl Konur?
Eğer bir hastada küçük hücreli akciğer kanseri şüphesi varsa, başvurulabilecek olan tanı yöntemleri şunlardır:
- Akciğerlerin net ve ayrıntılı bir görüntüsünü veren göğüs röntgeni,
- Akciğerlerden kesitsel görüntüler alınmasını sağlayan BT taraması,
- Manyetik alan teknolojileri,
- Balgam kültürü,
- Genel sağlık durumunun kontrol edilebilmesi amacıyla tam kan sayımı,
- Akciğer iğne biyopsisi.
Eğer doktor gerekli görüyorsa, tüm bunlara ek olarak çeşitli testler ya da analizler de istenebilir. Teşhis konduktan sonra hastalığın evresine göre gerekli tedavi planlanır.
Küçük Hücreli Akciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi ne kadar erken başlarsa, hastalığın tedavi edilmesi de o kadar kolay olur. Eğer kanser ileri seviyede ise, bu noktadan itibaren tedaviler hastalığın tamamen ortadan kaldırılması adına değil, ortaya çıkan belirtilerin şiddetini hafifletmek adınadır. Dolayısıyla böyle durumlarda cerrahi müdahale gerekmez. Cerrahiye gerek duyulduğunda ise doktorlar tarafından tercih edilebilecek yöntemler şunlardır:
- Tüm akciğerlerin çıkarıldığı bir işlem olan Pnömonektomi,
- Akciğerin yalnızca bir bölmesinin çıkarılması, Lobektomi
- Akciğerin bir bölmesindeki bir segmentin çıkarılması,
- Havayolunda bulunan bir bölümün çıkarılarak akciğerin yeniden bağlanması ile gerçekleştirilen sleeve rezeksiyon işlemi.
Küçük hücreli akciğer kanserinin tedavisi adına en etkili yöntem lobektomi olarak değerlendirilir. Bu yöntemde kanserin bir bölümünün çıkarılması söz konusudur.
Kemoterapi ile ağızdan ya da damar yolu aracılığıyla alınan bazı ilaçlar da küçük hücreli akciğer kanseri tedavisinde kullanılabilir. Bu ilaçlar kan dolaşımına girerek uzak organlarda bulunan kanser hücrelerini öldürür. Fakat bu tür ilaçlar kanser hücrelerini öldürürken yorgunluk, saç kaybı, ağızda kuruluk, mide bulantısı ve kusma ya da sinir hasarı gibi ciddi yan etkiler yaratabilir. İlaç tedavisine ek olarak konsantre radyasyon ışınları kullanılarak kanserli hücrelerin öldürülmesini sağlayan radyasyon terapisi de küçük hücreli akciğer kanseri tedavisinde etkilidir. Radyasyon terapisi kemoterapi ile birlikte alınabilir. Bu tedavide ilk 2 ay içinde yan etkiler görünse de, tedavinin ilerleyen bölümünde bu etkiler kaybolur.
Tüm kanser türlerinde olduğu gibi küçük hücreli akciğer kanserinde de erken teşhis ve tedavi hayati derecede öneme sahiptir. Tedaviye erken şekilde ve doğru bir hekim tercihi ile başlanması hayat kurtarıcıdır.