Nefes alıp verdiğimiz de hava akciğerlere çekilir, bunun sonucunda nefes borumuz genişler ve uzar. Sağlıksız bir nefes borusuna sahipsek nefes aldığımız zaman nefes borumuz daralabilir.
Nefes borusunun daralmasının veya tıkanmasının nedenlerinden bazıları şunlardır;
- Doğuştan gelen kusurlar
- İltihaplanma
- Yaralanma
- Tümör
Nefes Borusu Darlığı Türleri Nelerdir?
En yaygın iki nefes borusu darlıkları vardır. Bunlar
- Trakeal stenoz
- Trakeomalazidir
Nefes borusu darlığından dolayı, akciğerlere hava çekmek daha zordur. Soluk borusu darlıklarının derecesi hafif ila şiddetli arasında değişebilir.
Şiddetli nefes borusu darlığı olan hastaların nefes alabilmesi için tıkalı bölgeye trakeostomi tüpü yerleştirilmelidir.
Nefes Borusu Darlıkları Nedenleri Nelerdir?
Nefes borusu darlıklarının en sık nedenleri şunları içerir:
- Boyun sakatlığı
- Nefes borusundaki kütle
- Enfeksiyon
- Şişme
Nefes borusu darlıkları ayrıca şunlardan da kaynaklanabilir:
- Otoimmün bozukluklar
- Göğüs veya boğazda dış yaralanma (Travma)
- Enfeksiyonlar (tüberküloz gibi)
- Radyasyon tedavisi
- Termal yanıklar/kostik yaralanmalar
- Nefes borusu veya nefes borusu üzerinde baskı yapan tümörler
Nefes Borusu Darlıkları Belirtileri Nelerdir?
Nefes borusu darlıkları diğerleriyle benzerlik gösterir. Darlık hafifse veya doğuştan geliyorsa semptomlar hayatın ilerleyen zamanlarına kadar tanımlanamayabilir veya belirgin olmayabilir.
Nefes alırken hırıltı hissedebilirsiniz ve daha ciddi durumlarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir.
- Yüksek perdeli bir nefes sesi
- Aşırı nefes darlığı hissetmek
- Nefes almada zorluk başta olmak üzere hırıltı, öksürük veya nefes darlığı
- Nefes alırken ciğerlerinizden gelen tiz bir gıcırtı
- Sık zatürre veya üst solunum yolu enfeksiyonları nöbetleri
- Tedaviye iyi yanıt vermeyen astım
- Göğüs tıkanıklığı
- Solunumda duraklamalar, apne
- Ağız, burun derisinde veya mukozasında mavi renk
- Egzersiz sırasında ve bazen istirahatte nefes darlığı
- Öksürük
- Hava yolunda mukus "sıkışmış" hissi
- Yaygın tedavi ile iyileşmeyen astım
- Yemek yerken boğulma veya nefes almada zorluk
Darlık yaralanmadan dolayı oluştuysa bunu anlamak biraz daha zordur. Yaralanma sonucu oluşan darlıkların belirtileri yaralanmadan birkaç hafta sonrasında ortaya çıkar. Nefes borusu darlıkları olan hastalar her zaman semptom göstermezler. Tedavi, kişinin semptomlarının şiddetine bağlıdır.
Hafif Belirtiler
Semptomlar hafifse, hastanın doktoru düzenli olarak görmesi gerekebilir.
Orta ila Şiddetli Belirtiler
Orta veya şiddetli darlıklar da hava yolunu genişletilmelidir bunun için de ameliyata ihtiyaç vardır. Ameliyat sonrasında nefes almanız daha da kolaylaşacaktır.
Diğer olası prosedürler şunları içerir:
- Hafif ve orta derecede nefes borusu darlıkları olan kişilerde endoskopik cerrahi kullanılır. Bir kamera ve özel tasarlanmış balonlar kullanılarak dar alanlar bölünür ve genişletilir.
- Krikotrakeal rezeksiyon, soluk borusunda dar olan kısımları çıkarır. Bu ameliyat tek aşamada veya birden fazla aşamada yapılabilir.
- Slide trakeoplasti nefes borusunun önden ve arkadan açıldığı bir ameliyattır. Bu, nefes borusunu kısaltır, ancak çok daha geniş yapar.
Nefes Borusu Darlıkları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi sonucunda hava yollarının boyutu genişler ve hastanın nefes alması daha da kolaylaşır.
Nefes borusu darlıkları tedavisi seçenekleri aşağıdakileri içerebilir:
- Göğüs fizik tedavisi: Mukusu parçalamak için göğse hafifçe vurmayı ve derin nefes egzersizlerini içeren non invaziv teknikler kullanılır.
- Sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP): Bir yüz maskesi aracılığıyla, hafif basınç altındaki hava, solunum sırasında nefes borusunu açık kalmaya zorlar.
- Nefes borusu rezeksiyonu ve rekonstrüksiyonu: Nefes borusunun yaralı, sarkık kısmı çıkarıldıktan sonra, soluk borusunun kalan uçları tekrar birleştirilir.
- Trakeoplasti:Nefes borusuna destek sağlayan ve nefes alma sırasında çökmesini önleyen cerrahi bir işlemdir.
- Trakeostomi: Nefes borusuna bir kesi yapılır ve nefes alırken oluşan tıkanıklığı gidermek için hava yoluna bir tüp yerleştirilir.
Nefes Borusu Darlıklarının Teşhisi Nasıl Koyulur?
Doktor, tıbbi öyküsünü ve fiziksel muayenesini tamamlar. Nefes borusu darlıklarının olup olmadığını anlamak için aşağıdaki yöntemlerden birkaçını uygular
Bronskoskopi: Soluk borusuna sokulan ışıklı bir tüpün nefes borusunu ve bronşlarını inceleyen bir yöntemdir. Bu yöntem, doktorun kesin bir teşhis koymasına ve anormal hava yolu segmentinin uzunluğunu ölçmesini yardımcı olur.
Göğüs Röntgeni: Nefes borusunda ki daralmayı ortaya çıkarmak için vücudun farklı açılarından ve derinliklerden çekilmiş bir dizi görüntü üretir.
Dinamik 3D Göğüs BT taramaları: Nefes borusu darlıkları alanının daha ayrıntılı görüntülenmesini sağlar. Bu, hastanın nefes alması ve nefes vermesi ile gerçekleştirilen güçlü olmayan bir yöntemdir.
Akciğer Fonksiyon Testleri: Akciğerlerin işlevini ve gücünü değerlendirir.