Tanı koyması oldukça zor hastalıklardan biri olarak kabul edilen torasik çıkış sendromu ya da torasik outlet sendromu, toplumun yaklaşık yüzde 1 ila 2’lik kısmında görülür. Kadınlarda görülme oranı erkeklerde görülme oranında 3 kat daha fazladır. Basit yaşam tarzı değişiklikleri ile kendiliğinden geçebilecek bir rahatsızlık olmakla birlikte, hastalığın seyretmeye devam etmesi halinde küçük bir cerrahi işlem ile tedavi edilebilir.
Torasik Çıkış Sendromu Nedir?
Köprücük kemiği ve ilk kaburga arasında bulunan boşluk torasik çıkış olarak adlandırılır. Bu boşlukta kaza, genetik faktörler, gebelik ya da travma gibi durumlara bağlı olarak hasar oluşması, bu bölgeden geçen ve kola giden damar ve sinir yapılarının üzerinde bası oluşmasına neden olur ve bu durum torasik çıkış sendromu olarak adlandırılır. Meydana geldiği taraftaki kolun ağrımasına ve uyuşmasına neden olan torasik çıkış sendromu her yaştan insanda görülebilir. Özellikle yüzme ve tenis gibi belirli hareketlerin düzenli olarak tekrarlanmasını gerektiren sporları yapan insanlarda görülme sıklığı daha fazladır.
Torasik Çıkış Sendromu Neden Olur?
Torasik çıkış sendromunun nedeni yüzde 30 oranında kemik anormallikleri ve yüzde 70 oranında anatomik yatkınlık ve kronik tekrarlayan travmalardır.
Torasik çıkış sendromunun öne çıkan nedenleri şu şekilde listelenebilir:
- Genetik olarak ilk kaburganın üzerinde ekstra bir kaburga daha bulunması,
- Omurgayı kaburgaya bağlana fibrotik bantın anormal derecede sıkı olması,
- Araba ya da bisiklet kazası gibi travmatik durumlar,
- Postür bozuklukları,
- Bilgisayarda yazı yazmak, mouse kullanmak, üst kattaki raflara bir şeyler koymak ve benzeri hareketleri uzun süre ve tekrar tekrar yapmak,
- Yüzme ya da tenis gibi sporları uzunca süre yapmış olmak,
- Aşırı kilo,
- Ağır sırt çantalarını omuzda uzun süre taşımak,
- Gebelik,
- Akciğerin üst kısmında ya da koltuk altı bölgesine tümör oluşumu,
- Uyku bozukluğu.
Torasik çıkış sendromu ile ilgili belirtilerin takip edilmesi ve bireysel yöntemlere başvurmadan önce bir doktora gösterilmesi gerekir.
Torasik Çıkış Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Torasik çıkış sendromunda sinirlerin etkilenme oranı yüzde 95, damarların etkilenme oranı ise yüzde 5’tir.
Torasik çıkış sendromunda ortaya çıkan belirtiler basının hangi yapı üzerinde olduğuna göre değişir:
- Atardamar üzerinde bası olduğu zaman kolda soğuk bir his, uyuşma ya da yorgunluk hissedilir,
- Toplardamar üzerinde bası olduğu zaman kolda ödem ve morarma görülür,
- Sinir üzerinde bası olduğunda kolda karıncalanma, uyuşma ve ağrılar hissedilir.
Zaman zaman koldaki ağrının boyuna ve omuza vurması ya da kol yukarı kaldırıldığında ya da ağırlık taşındığında ağrının artması muhtemeldir. Tüm bunlara ek olarak torasik çıkış sendromunda kolda sıra dışı bir kızarıklık, siyanoz olarak da adlandırılan cildin mavimsi renge dönmesi ya da hareket kısıtlılığı gibi durumlar da yaşanabilir.
Hastalığın tedavi edilmemesi durumunda tromboemboli gibi bir durum ortaya çıkabilir. Bu da kan akımının bozulması ve pıhtı gelişmesi demektir. Eğer bu pıhtı damardan ayrılırsa akciğere ilerleyerek pulmoner emboli oluşturur ve bu da hayati risk demektir. Bu yüzden belirtilerin ortaya çıkması durumunda bir doktor kontrolü gereklidir.
Torasik Çıkış Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Tanı için sağlık teknolojilerinin hemen hemen tüm araçlarından faydalanılabilir.
Torasik çıkış sendromunda başvurulabilecek tanı yöntemleri şunlardır:
- Tıbbi öykünün dinlenmesi ve fizik muayene,
- Göğüs boşluğunda ve torasik çıkışta bulunan anatomik yapıların BT taraması,
- Sıkışmış dokularda bulunan hasarı ve ödemi görüntülemek için MR görüntüleme,
- Torasik çıkışta bulunan sinirler üzerinde bası nedeniyle oluşan hasarı görüntülemek için elektromiyografi (EMG).
Eğer basının kan damarları üzerinde olduğu ve damarların hasar aldığı düşünülüyorsa, hekim tarafından şu tanı yöntemleri de uygulanabilir:
- Kan dolaşımındaki bozuklukların görülmesi amacıyla doppler ultrasonografi,
- İlaç enjekte edilerek dan damarlarının daha net bir görüntüsünü elde etmek amacıyla anjiyografi,
- Hem kol hem de kasık damarlarına bir kateter takılarak damarlardaki darlığın tespit edilmesi amacıyla arteriografi ve venografi.
Yukarıdaki tanı yöntemleri ile altta yatan nedenler tespit edildikten sonra, tedavi süreci de bu altta yatan nedenlere göre planlanır.
Torasik Çıkış Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Torasik çıkış sendromu yaşam tarzı üzerinde yapılan bazı değişiklikler ile tedavi edilebilmektedir.
Söz konusu değişiklikleri şu şekilde listelemek mümkün:
- Aşırı kilo nedeniyle ortaya çıkan torasik çıkış sendromunda kilo vermek,
- Tekrarlayan hareketlerden ve baş üzerinde yapılan duruşlardan uzak durmak,
- Duruş bozukluğunun düzeltilmesi amacıyla egzersizler yapmak,
- Fizik tedavi uygulamalarına başvurmak,
- Ağrı kesici ve kas gevşetici kullanmak.
Eğer bu yaşam tarzı değişikliklerine rağmen hastalık ortadan kalkmıyorsa, kaslarda zayıflama ve ilerleyen sinir hasarı var, torasik çıkış sendromu nedeniyle oluşan basının cerrahi olarak kaldırılması gerekir.
Eğer ameliyat gerekliyse ilk olarak koltuk altından ya da köprücük kemiğinin hemen üzerinden bir kesi yapılır. Bu kesi içeri girilerek birinci kaburga çıkarılır ve sıkışmaya sebep olan fibrotik bantlar serbest hale getirilir. Herhangi bir risk barındırmayan, başarı oranı yüksek bir operasyondur.