Trakeostomi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Bazı durumlarda, bir kişi ağzından veya burnundan nefes alamayabilir. Bir doktor yüz maskesi ile kişinin akciğerlerine oksijen alamazsa, cerrahi bir hava yolu oluşturmalıdır. Bazen, bir kişi solunumlarına yardımcı olmak için sabit bir süre boyunca veya uzun vadede cerrahi bir hava yoluna ihtiyaç duyabilir. Bu gibi durumlarda, doktor nefes borusuna veya trakeaya bir tüp sokacaktır. Bu işleme trakeostomi denir. Bir kişinin neden trakeostomiye ihtiyacı olabileceği hakkında daha fazla bilgi için okumaya devam edin.
Trakeostomi Nedir?
Bir kişi ağzından veya burnundan nefes alamıyorsa, doktor cerrahi bir hava yolu oluşturabilir. Bazen, bir kişi muhtemelen trakeadaki bir yaralanma veya tıkanıklık nedeniyle akciğerlere daha az hava akışı yaşayabilir. Akciğer fonksiyonunu veya kan oksijenlenmesini etkileyen tıbbi bir durumun bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Sebep ne olursa olsun, bir trakeostomi, bir kişinin nefes almasına yardımcı olabilir. Bir trakeostomi, boynun önündeki trakeaya bir açıklığın kesilmesini içerir. Doktor daha sonra açıklığa bir tüp sokar, böylece geçici veya kalıcı bir cerrahi hava yolu oluşturur. Bazı insanlar tüp yoluyla kendi kendine nefes alabilirler. Diğer durumlarda, bir doktorun tüpü bir ventilatöre veya solunum makinesine bağlaması gerekebilir.
Trakeostomi Nasıl Uygulanır?
Doktorlar, kendi başlarına yeterince nefes alamayan bir kişiye trakeostomi önerecektir. Prosedür bazen, akciğerlere oksijen akışını bozabilecek aşağıdaki tıbbi durumları olan insanlar için gerekli olabilir:
- Tıkanmalar, yaralanmalar veya radyasyon terapisi nedeniyle nefes borusuna hasar
- Şiddetli zatürree
- Büyük kalp krizi
- Şiddetli inme
Doktorlar önce ağız yoluyla nefes borusuna endotrakeal tüp adı verilen bir tüp yerleştirerek nefes almaya yardımcı olabilirler. Uzun süreli makine destekli solunum için, bir trakeostomi, endotrakeal tüp işleminden daha kolay ve rahattır.
Trakeostomi Prosedürü Ne Kadar Zamanda Uygulanır?
Doktorlar genellikle bir kişinin nefes alamadığı acil bir durumda trakeostomi ameliyatı yaparlar. Prosedürü gerçekleştirmek için doktor boynun önündeki trakeada bir kesim yapmasıdır. Daha sonra açıklığa bir tüp yerleştirecek ve dikişler veya cerrahi bant ile yerine sabitleyeceklerdir. Prosedürün tamamlanması yaklaşık 20 ila 45 dakika sürer.
Trakeostomi cerrahları boynun önünden ve nefes borusuna (trakea) yaptığı bir deliktir. Solunum için açık tutmak için deliğe bir trakeostomi tüpü yerleştirilir. Bir trakeostomi, olağan solunum yolu bir şekilde tıkandığında veya azaldığında nefes almanıza yardımcı olacak bir hava geçişi sağlar. Sağlık sorunları nefes almanıza yardımcı olmak için bir makinenin (ventilatör) uzun süreli kullanımını gerektirdiğinde trakeostomi sıklıkla gereklidir.
Nadir durumlarda, yüz veya boyunda travmatik bir yaralanma sonrası gibi hava yolu aniden tıkandığında acil bir trakeotomi yapılır. Bir trakeostomi artık gerekli olmadığında, iyileşmeye izin verilir veya cerrahi olarak kapatılır. Bazı insanlar için bir trakeostomi kalıcıdır.
Trakeostomi Gerektirebilecek Durumlar Şunları İçerir:
- Solunum makinesi (ventilatör) uzun bir süre, genellikle bir veya iki haftadan fazla kullanılmasını gerekli kılan tıbbi durumlar
- Ses telini felç veya boğaz kanseri gibi hava yolunuzu tıkayan veya daraltan tıbbi durumlar
- Felç, nörolojik problemler veya boğazınızdan salgıları öksürmeyi zorlaştıran ve hava yolunuzu temizlemek için nefes borusunun (trakea) doğrudan emilmesini gerektiren diğer durumlar
- İyileşme sırasında solunuma yardımcı olmak için büyük baş veya boyun cerrahisine hazırlık
- Nefes almayı engelleyen başa veya boyuna şiddetli travma
- Solunumun engellendiği ve acil durum personelinin ağzınızdan ve trakealarınıza bir solunum tüpü koyamayacağı diğer acil durumlar
Acil Bakım
Trakeotomilerin çoğu hastane ortamında yapılır. Bununla birlikte, acil bir durumda, bir hastane dışındayken, örneğin bir kaza mahallinde bir kişinin boğazında bir delik oluşturmak gerekli olabilir. Acil trakeotomilerin yapılması zordur ve komplikasyon riski artar. Acil bakımda kullanılan ilişkili ve biraz daha az riskli bir prosedür bir krikotirotomidir).
Bu prosedür, Adem elmasının (tiroid kıkırdağı) hemen altındaki bir alanda doğrudan ses kutusuna (larinks) bir delik oluşturur. Bir kişi bir hastaneye nakledildikten ve stabilize edildikten sonra, uzun süreli solunum yardımına ihtiyaç varsa bir krikotirotomi bir trakeostomi ile değiştirilir.

Riskleri Nelerdir?
Trakeostomiler genellikle güvenlidir, ancak riskleri vardır. Bazı komplikasyonlar özellikle ameliyat sırasında veya ameliyattan kısa bir süre sonra ortaya çıkabilir. Acil prosedür olarak trakeotomi yapıldığında bu tür problemlerin riski büyük ölçüde artar.
Acil komplikasyonlar şunları içerir:
- Kanama
- Trakea, tiroid bezi veya boyunda sinirlerde hasar
- Trakeostomi tüpünün yanlış yerleştirilmesi veya yer değiştirmesi
- Boyun derisinde (deri altı amfizem) dokuda sıkışan hava, solunum problemlerine ve trakea veya gıda borusunda (yemek borusu) hasara neden olabilir
- Göğüs duvarı ve akciğerler (pnömotoraks) arasında hava birikmesi, bu da ağrıya, solunum problemlerine veya akciğer çökmesine neden olur
- Boyunda oluşabilen ve trakeayı sıkıştırabilen ve solunum problemlerine neden olabilecek bir kan (hematom) koleksiyonu
- Uzun süreli komplikasyonların, trakeostomi süresinin uzaması daha olasıdır. Bu sorunlar şunları içerir:
- Trakeostomi tüpünün tıkanması
- Trakeostomi tüpünün trakeadan yer değiştirmesi
- Trakeada hasar, yara izi veya daralma
Trakeostomilerde Gelişen Sorunlar
- Trakea ile yemek borusu (trakeoözofageal fistül) arasında anormal bir geçişin gelişmesi, bu da akciğerlere sıvı veya yiyecek girme riskini artırabilir
- Trakea ve sağ kola ve baş ve boynun sağ tarafına (trakeoinnominat fistül) kan sağlayan ve hayatı tehdit eden kanamaya neden olabilecek büyük arter arasında bir geçişin geliştirilmesi
- Trakeostomi etrafındaki enfeksiyon veya trakea ve bronş tüplerinde (trakeobronşit) ve akciğerlerde (pnömoni) enfeksiyon
Hastaneden ayrıldıktan sonra hala trakeostomiye ihtiyacınız varsa, olası komplikasyonları izlemek için düzenli olarak randevu almanız gerekir. Ayrıca, aşağıdakiler gibi sorunlar hakkında doktorunuzu ne zaman aramanız gerektiği hakkında talimatlar alırsınız:
- Trakeostomi bölgesinde veya trakeadan kanama
- Tüpten nefes almada zorluk
- Ağrı veya konfor seviyesinde bir değişiklik
- Trakeostomi çevresinde kızarıklık veya şişme
- Trakeostomi tüpünüzün pozisyonunda bir değişiklik
Trakeostomi’ye Nasıl hazırlanılır?
Bir trakeostomi için nasıl hazırlanacağınız, hangi prosedürün uygulanacağına bağlıdır. Genel anestezi alacaksanız, doktorunuz işleminizden önce birkaç saat boyunca yemekten ve içmekten kaçınmanızı isteyebilir. Ayrıca bazı ilaçları durdurmanız istenebilir.
Prosedür Sırasında
Trakeotomi en sık genel anestezili bir ameliyat odasında yapılır ve bu da cerrahi prosedürden habersiz olmanızı sağlar. Cerrah genel anesteziden ödün verilecek hava yolu konusunda endişe duyuyorsa veya prosedür bir ameliyathane yerine bir hastane odasında yapılıyorsa, boyun ve boğazı uyuşturmak için lokal bir anestezi kullanılır.
İşlemin türü neden bir trakeostomiye ihtiyacınız olduğuna ve prosedürün planlanıp planlanmadığına bağlıdır. Esasen iki seçenek vardır:
Cerrahi trakeotomi ameliyathanede veya hastane odasında yapılabilir. Cerrah genellikle boynunuzun ön kısmının alt kısmındaki deriden yatay bir kesi yapar. Çevredeki kaslar dikkatlice geri çekilir ve tiroid bezinin küçük bir kısmı kesilir, nefes borusu (trakea) ortaya çıkar. Cerrahınız boynunuzun tabanının yakınındaki belirli bir noktada, bir trakeostomi deliği oluşturur.
Minimal invaziv trakeotomi (perkütan trakeotomi) tipik olarak bir hastane odasında yapılır. Doktor boynun ön kısmının tabanına yakın küçük bir kesi yapar. Cerrahın boğazın içini görebilmesi için ağızdan özel bir lens beslenir. Boğazın bu görünümünü kullanarak, cerrah trakeostomi deliğini oluşturmak için bir iğneyi nefes borusuna yönlendirir, daha sonra tüp için uygun boyuta genişletir.
Her iki prosedür için cerrah deliğe bir trakeostomi tüpü yerleştirir. Tüpün yüz plakasına takılan bir boyun askısı, deliğin dışına kaymasını önler ve ön plakayı boynunuzun derisine sabitlemek için geçici sütürler kullanılabilir.
İşlemden sonra
Vücudunuz iyileştikçe muhtemelen hastanede birkaç gün geçireceksiniz. Bu süre boyunca, trakeostominizi korumak ve başa çıkmak için gerekli becerileri öğreneceksiniz:
Bir hemşire, enfeksiyonu önlemek ve komplikasyon riskini azaltmak için trakeostomi tüpünüzü nasıl temizleyeceğinizi ve değiştireceğinizi öğretecektir. Bir trakeostominiz olduğu sürece bunu yapmaya devam edeceksiniz.
Genel olarak, bir trakeostomi konuşmayı önler çünkü ekshale edilen hava, ses kutunuzdan ziyade trakeostomi açıklığından dışarı çıkar. Ancak, hava akışını yeniden konuşmaya yetecek kadar yönlendirmek için cihazlar ve teknikler var. Tüp tipine, trakea genişli ve ses kutunuzun durumuna bağlı olarak tüp yerinde olabilir. Gerekirse, bir konuşma terapisti veya trakeostomi bakımı konusunda eğitilmiş bir hemşire iletişim için seçenekler önerebilir ve sesinizi tekrar kullanmayı öğrenmenize yardımcı olabilir.
Siz iyileşirken, yutmak zor olacaktır. Vücudunuzdaki bir damara yerleştirilen intravenöz bir çizgi, ağzınızdan veya burnunuzdan geçen bir besleme tüpünden veya doğrudan midenize yerleştirilen bir tüpten besin alırsınız. Tekrar yemeye hazır olduğunuzda, yutma için gerekli kas gücünü ve koordinasyonunu yeniden kazanmanıza yardımcı olabilecek bir konuşma terapisti ile çalışmanız gerekebilir.
Soluduğunuz hava çok daha kuru olması gerekir. Çünkü ciğerlerinize ulaşmadan önce nemli burnunuzdan ve boğazınızdan geçmez. Bu, trakeostomiden tahrişe, öksürüğe ve aşırı mukusa neden olabilir. Belirtildiği gibi doğrudan trakeostomi tüpüne küçük miktarlarda salin koymak salgıların gevşemesine yardımcı olabilir. Veya bir salin nebulizatör tedavisi yardımcı olabilir. Isı ve nem değiştirici adı verilen bir cihaz, soluduğunuz havadan nemi alır ve soluduğunuz havayı nemlendirir. Bir nemlendirici veya buharlaştırıcı bir odadaki havaya nem ekler.Sağlık ekibiniz size trakeostomi yaptırmayla ilgili diğer yaygın etkilere bakmanın yollarını gösterecektir. Örneğin, boğazınızdan veya hava yolunuzdan sekresyonları temizlemenize yardımcı olması için bir emme makinesi kullanmayı öğrenebilirsiniz.
Trakeostomi Sonrası
Çoğu durumda, bir trakeostomi geçicidir ve diğer tıbbi sorunlar çözülene kadar alternatif bir solunum yolu sağlar. Bir ventilatöre süresiz olarak bağlı kalmanız gerekiyorsa, trakeostomi genellikle en iyi kalıcı çözümdür. Sağlık ekibiniz trakeostomi tüpünü çıkarmanın ne zaman uygun olduğunu belirlemenize yardımcı olacaktır. Delik kendi kendine kapanıp iyileşebilir veya cerrahi olarak kapatılabilir.
Trakeostomi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Trakeotomi, hava yolunu koruyamayan nörolojik hastalıklarda, sürekli mekanik ventilatör desteğine ihtiyaç duyan ileri evre kronik solunum yetmezliğinde, üst hava yollarında tümör, yabancı cisim gibi tıkanıklığa yola açan durumlar ve bunun gibi pek çok nedenle açılabilir.
Trakeostomi’de yerleştirilen kanül, ses tellerinin hemen altına yerleştirildiğinden hastalar konuşamazlar. Sadece uygun hastalarda özel kanül veya kapaklar yardımıyla konuşma sağlanabilir. Yemek konusunda da doktorların uygulayacağı diyet ile belirlenen yemekler yenilebilmektedir.