Akciğer Metastaz Cerrahisi/Metastazektomi Nedir?
Akciğer/Pulmoner metastaz; vücuttaki başka bir organda olan kanserin akciğere sıçraması/atlaması/yayılması demektir. Metastatik hücreler, birincil kanser hücreleriyle aynı tipte kanser hücreleridir.
Örneğin, meme kanseri olan bir hasta akciğer metastaz yapmış ise akciğerde çıkarılan kitlenin hücreleri meme kanseri ile aynı olmalıdır.
Bu hastaları tedavisi sitemik tedavi/kemoterapidir. Bazı durumlarda da akciğer metastazları cerrahi olarak çıkartıyoruz.
Bu hastaların akciğer metastaz cerrahisine kara verilirken; Onkoloji, eski ameliyatı yapan branş doktoru, Göğüs hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi beraber karar verilmelidir. Konsey kararına göre karar verilir.
Metastatik kanser çeşitli yöntemlerle tedavi edilir.
- Sistemik Terapi - Kemoterapinin yanı sıra hormonal, hedefe yönelik ve biyolojik tedavileri içerir. Yaygın olarak kullanılanıdır.
- Lokal Tedavi
- Cerrahi / Metastazektomi
- Radyoterapi
- Lokal ve sistemik tedavinin kombinasyonu
Akciğer metastazı olan bir hastada metastaz cerrahisi /metastezektomi aşağıdaki özeliklere bakılarak karar verilir.
- Primerin/ana kanserin kontrol altında olması. Ana kanserin/metastaz yapan kanserin tam olarak tedavi edilmiş olması (cerrahi olarak çıkartılmış/tam tedavi olmuş olması). Nüks var ise tekrar bu bölge cerrahi olarak çıkarılmış yada KT/RT ile tedavi olmuş olması lazım. Ana kanseri tedavi eden hekim başka bir yerde bu kanserin olmadığını belirtmesi lazım. Bir hastada primer/ana kanser kontrol altında değil ise akciğer metastaz cerrahisi yapılmaz.
- Eğer hayati bir durum var ise ve ya organ büyük risk altında ise primer kontrol altında olmasa dahi bazen cerrahi yapılabilir.
- Akciğer dışında vücudun başka bir yerinde/organda metastaz olmaması lazım.
- Not: Kolon kanserinde karaciğerde ve akciğerde metastaz var ise de akciğerdeki ve karaciğerdeki metastazlar çıkartılmasını tercih ediyoruz.
- Matastatik kitlenin bulunduğu yer
- Metastaz sayısı ( bir tane, iki tane ve ya birden fazla ise)
- Her iki akciğerde de metastaz olup olmaması
- Hastanın genel durumu bu ameliyatı kaldırıyor olması lazım.
- Hastanın solunum fonksiyonları ameliyat için yeterli düzeyde olmalıdır.
- Ana tümörün türü önemlidir.
- Ana kanser ile metastaz ortaya çıkışı arasındaki süre ve sürenin uzunluğu
Madem Bir Sistemik Bir Yayılma Var Metastaz Cerrahisine Ne Gerek Var?
Akciğer metastazların tedavisinde ana/primer kanseri kontrol altındaysa ve başka organda akciğer metastazı yok ise cerrahi her zaman ilk seçenek olmalıdır. Çünkü bu hastalarda metastatik kitlenin tamamen çıkarılması ve geride metastatik kitle kalmaması çoğu kez kür sağlamaktadır.
Tedavi edilmeyen metastatik hastalığı olan hastaların 5 yıllık sağ kalım oranı ortalama % 5-10'dan azdır.Çok sayıda çalışma, akciğerlere yayıldıklarında ancak daha sonra cerrahi olarak çıkarıldıklarında, çeşitli primer tümörler için % 30 ila % 50'lik 5 yıllık sağ kalım oranları göstermiştir.
Bu sağ kalım oranları şu anda mevcut olan diğer tedavilerden çok daha üstündür. Primer tümörden bağımsız olarak, rezeksiyonun tam olması uzun süreli sağ kalım / iyileşme elde etmenin anahtarıdır.
Bu operasyonlar çok düşük morbidite ve mortalite oranları ile gerçekleştirilebildiğinden ve tedavi edilemeyen hastalarda tedavi şansı sunduğundan, ameliyat sıklıkla tavsiye edilir.
Metastazektomi Ameliyatı Nasıl Uygulanır?
Metastazektomi, ameliyat öncesi değerlendirme yapılır. Hastalar ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (CT taraması) ve pozitron emisyon tomografisi (tüm vücudu akciğer metastazı açısından kontrol etmek için) ve ayrıca uygun olduklarından emin olmak için kan testleri gibi çeşitli testlere tabi tutulabilir. Bazı kanserlerde tümör markerlerine bakılır.
Not: Ameliyat kararı mutlaka onkoloji uzmanı ya da onkoloji konseyinin onayı ile verilmelidir!
Akciğer Metastaz Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kapalı Ameliyat/Torakoskopik Cerrahi/VATS
- Akciğerde tek bir nodül yada iki nodül veya VATS ile kolay çıkarılacak yerde iseler kapalı ameliyat tercih ediyoruz. VATS ile bir ya da iki delikten bu işlemler yapılır. İşlemden sonra bir delikten dren konularak ameliyat bitirilir.
- VATS ile Metastazektomi
- Kama şeklinde wedge rezeksiyon yapılarak
- Bir lobun bir segmentini çırarak yani segmentektomi yapılarak
- Bir lobun bütününü çekarılarak
Açık Ameliyat
Toraks boşluğuna elimizin girmesine izin verecek bir insizyon yapıyoruz. Kapalı ameliyatlara göre ne gibi avantajları sahip?
- Kapalı ameliyatta göre daha az akciğer çıkarma şansımız olur. Yani Wedge rezeksiyon, segmentektomi ve ya lobektomi yapmadan tümörü cerrahi sınırları negatif olacak şeklinde tümör çıkarılır ve dikilir. Bazende tümörün büyüklüğünden dolayı Wedge rezeksiyon, segmentektomi ve ya lobektomi yapmamız gerekebilir.
- Kapalı ameliyata çok küçük nodüleri çıkartmak bazı durumlarda zor olabilir. Yerini tesbit etmek zor yada yerleşim yeri nedeniyle yapmak zor ola biliniyor. Bunları çıkartmak için gereksiz fazla akciğer çıkartmak gerekebilir. Bu tip hastalarda hasta birkaç kez ameliyat olması gerekebilir yeterli akciğer kalması önemli. Onun için parankim koryucu cerrahi tercih etmek önemlidir.
- Kapalı ameliyata elle tümörü palpe etiğimiz için küçük nodüleri rahat bulup çıkartıyoruz ve böylece az akciğer çıkarılmış olunuyor. Birde radyolojik olarak gözükmeyen ekstradan nodüler tesbit edip çıkartma şansımız var.
Tabiki VATS’ın konfor, ağrı, post-operatif komplikasyon ve immün sistem daha az etkilenmekte bu açısında bir çok üstünlüğü tartışmasız vardır.
- Ameliyat sonrası hastalar 3-5 günde evine giderler.
Eğer metasztaz iki akciğerde var ise 2-3 hafta arayla öbür taraftada yapılır.
Ameliyat sonrası Onkolojik Tedavi
Metastezektomi sonrası gelen patolojiye, akciğerdeki metastazların hepsinin çıkarılıp çıkarılmadığı durumlarına göre kemoterapi ve/veya radyoterapi cerrahi tedaviye ilave olarak uygulanabilir.
Metastazektomi ‘de Olası Riskler ve Komplikasyonlar
- Kanama
- Akciğerden uzamış hava kaçağı
- Enfeksiyon, pnömoni
- Organ fonksiyon bozukluğu
- Post-operatif ağrı
Metastazektomi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Uluslararası kaynaklarda akciğer metastazlarının mümkün olduğu sürece cerrahi olarak çıkarılmasını önermektedir. Metastazektomi işlemi kanseri tamamen ortadan kaldırmaz ancak, yayılmayı önler. Hastalıksız sağ kalım süresinin ameliyat olan ve metastazların tamamen çıkartılan hastaların medikal tedavi alan hastalara oranla çok daha iyi olduğu gösterilmiştir. Ve genellikle bu işlem sonrası hastanın hayatta kalma olasılığını yükseltmektedir.
Tedavi edilmeyen metastatik hastalığı olan hastaların 5 yıllık sağ kalım oranı ortalama % 5-10'dan azdır. Akciğerlere izole metastatik hastalığı olan bir hasta için (yani vücudun diğer bölgelerine metastaz olmadan), pulmoner metastazektomi (akciğer tümörlerinin cerrahi olarak çıkarılması) tedavi için en iyi umuttur. Çok sayıda çalışma, akciğerlere yayıldıklarında ancak daha sonra cerrahi olarak çıkarıldıklarında, çeşitli primer tümörler için % 30 ila % 50'lik 5 yıllık sağ kalım oranları göstermiştir. Bu sağ kalım oranları şu anda mevcut olan diğer tedavilerden çok daha üstündür. Primer tümörden bağımsız olarak, rezeksiyonun tam olması uzun süreli sağ kalım / iyileşme elde etmenin anahtarıdır. Bu operasyonlar çok düşük morbidite ve mortalite oranları ile gerçekleştirilebildiğinden ve tedavi edilemeyen hastalarda tedavi şansı sunduğundan, ameliyat sıklıkla tavsiye edilir.
Akciğerde bulunan tümörlerin teknik olarak çıkarılabiliyorsa ve çıkarıldıktan sonra geri kalan akciğer yetiyorsa sayı önemli olmayabilir.Bir taraf akciğerde 15-20 ye kadar metastaz çıkardığımız olgularımız oldu. Metastaz mantar tarlası şeklinde sayı çok fazla ise tabiki sayı önemlidir. Metastazlar primer tümörün tanımlanması sırasında (senkronize) mevcut olsa bile, rezeksiyon düşünülebilir.